Naam
Martha Wolff-Michaelis
Paardestraat 32 in 1974.
(Bron: fotocollectie voormalige gemeente Sittard, beeldbank Archief De Domijnen)
Geboren
15 december 1865 te Berent (D)
Gedeporteerd
9 april 1943 naar Vught; via Westerbork op 11 mei 1943 naar Sobibor
Vermoord
14 mei 1943 te Sobibor
Adres
Paardestraat 32, Sittard
Familie
dochter van wijlen Mozes Michaelis en Lina Cohn; weduwe van Joseph (Jacob) Wolff; stiefmoeder van Leopold (Lei) Wolff
Achtergrond
De geboorteplaats van Martha ligt in Pommeren, zo'n 50 km voor Danzig, en was tot 1920 deel van West-Pruisen. Sindsdien is Berent een Poolse stad onder de naam Koscierzyna; alleen in de nazi-periode 1939-1945 was het weer Duits. Over de familie van Martha is verder niets bekend. Yad Vashem vermeldt onder de slachtoffers uit Berent nog een Valeska Michaelis geboren 1871, een andere Martha Michaelis geboren 1893 en een Martin Michaelis geboren 1896. Alle drie werden gedeporteerd vanuit Berlijn, de stad waar Martha in 1905 trouwde met de koopman Joseph Wolff.
Joseph (of Jacob) Wolff stamde uit de familie Wolff die zich rond 1790 te Limbricht en na 1800 te Sittard had gevestigd. Hij was een neef van de broer en zussen Wolff op de Limbrichterstraat en een verre verwant van de familie Wolff op de Putstraat. Zijn vader Leopold Wolff was in 1835 te Sittard geboren en in 1891 te Straeten onder Waldenrath overleden. Zijn moeder Henriette Mertens stamde uit Waldenrath. Joseph was geboren in Straeten op 13 november 1866. In 1894 was hij te Sittard getrouwd met Frederica Goldstein (de oudste zus van Jacob, Wilhelmina en August Goldstein). In 1895 was te Waldenrath hun zoon Leopold (Lei) geboren, en in 1901 zoon Arthur. Na het overlijden van Frederica hertrouwde Joseph dus in 1905 te Berlijn met Martha Michaelis.
(Stief)zoon Lei Wolff werd vertegenwoordiger in wasmachines. Hij werd in 1927 te Sittard ingeschreven en trouwde hier in 1935 met Maria Daniels, een katholieke Sittardse; beiden waren toen al 39 jaar. Lei en zijn vrouw vestigden zich op Stationsstraat 4. Zijn vader en stiefmoeder woonden toen in Heinsberg.
In augustus 1939 vluchtten Joseph Wolff en zijn vrouw Martha vanuit Heinsberg naar Sittard. Ze kwamen op Paardestraat 32 te wonen, in het pand van slager Frans Putmans. Putmans en zijn vrouw woonden ook op dit adres, alsmede enkele kostgangers. Op 27 april 1940 overleed Joseph Wolff, twee weken voor de Duitse inval.
Martha, die de Duitse nationaliteit had, werd ingevolge de nazi-wetten statenloos verklaard en kreeg te maken met alle discriminerende bepalingen tegen joden. Als bejaarde vrouw werd ze niet opgeroepen voor de 'werkverruiming' in 1942, maar moest zich in april 1943 naar Kamp Vught begeven, samen met vrijwel alle joden die toen nog in Sittard woonden. Haar stiefzoon Lei werd waarschijnlijk gespaard vanwege zijn huwelijk met een katholieke vrouw. Stiefzoon Arthur was in 1941 vanuit Düsseldorf naar het getto van Minsk gedeporteerd en daar omgekomen.
Lei Wolff werd pensionhouder en verhuisde in 1951 met zijn vrouw naar Begijnenhofstraat 13. Hij overleed in juni 1955 en zijn vrouw Maria in april 1966. Zij hadden geen kinderen.
Link
Literatuur
-
Motief vervolging
joodse afkomst